اصطلاحات بورسی از صفر تا صد (قسمت دوم)
این روزها کلمه بورس و سرمایه‌گذاری در بورس زیاد به گوشتان خورده است. در مواجه با بورس و سرمایه گذاری دو واکنش متفاوت از اطرافیان می‌گیرید. یک سری افراد به شدت شما رو ترغیب به حضور در بازار بورس می‌کنند ولی در مقابل یک سری افراد به شما هشدار می‌دهند که دور بورس خط قرمز بکشید. در نهایت اینکه وارد بورس شوید یا نه، تصمیم خودتان است! اما به این نکته توجه کنید که وقتی برای اولین بار می‌خواهید وارد بورس شوید، بزرگ‌ترین دغدغه، شناخت دقیق بازار بورس است!
به همین خاطر در ابتدا شما باید اطلاعاتتان را در مورد سرمایه‌گذاری در بورس بالا ببرید.
برای اینکه شناخت درستی از بازار سرمایه داشته باشید، ما سعی کردیم در قالب دو مطلب کلیه اصطلاحات بورسی را به شما معرفی کنیم.
تحلیل بنیادی یا fundamental
تحلیل بنیادی روشی برای ارزیابی سهام و اوراق بهادار است. در تحلیل بنیادی ارزش ذاتی سهام محاسبه می‌شود.
به‌طور کلی تحلیل بنیادی، رویکردی است برای پیش بینی وضعیت آتی بازارهای مالی براساس اخبار و اطلاعات دریافتی از اقتصاد ملی و جهانی، صنعت و صورت‌های مالی شرکت‌هاست.
برای آنکه بتوان تحلیل بنیادی صحیحی داشت، نیاز است فرد تحلیلگر شناخت مناسبی از بازار، اقتصاد خرد و کلان، مدیریت مالی، سیاست و صنایع مورد بررسی داشته باشد.
اگر ارزش ذاتی یک سهم پایین‌تر از قیمت فعلی باشه، دارنده این سهم می‌تواند تصمیم به فروش این سهم بگیرد ولی اگر ارزش ذاتی یک سهم بالاتر از قیمت فعلی باشد، سهام دار سود کرده است و می‌تواند با سودی که از این سهام داشته، سهام را بفروشد که هدف تحلیل بنیادی سهام همین است.
یک تحلیلگر برای محاسبه تحلیل بنیادی عوامل زیر را در نظر می‌گیرد:
- ترازنامه شرکت
- صورت سود و زیان
- وضعیت جریان نقدی
- وضعیت درآمد شرکت
- در نظر گرفتن جنبه‌های نامشهود مانند کیفیت مدیریت شرکت، سهم بازار و شرایط اقتصادی کشور و جهان
در پایان این نکته را در نظر بگیرید که تحلیل بنیادی اساس سرمایه‌گذاری است.
تحلیل تکنیکال Technical analytics یا تحلیل نمودارهای قیمت
این تحلیل، رویکردی برای پیش‌بینی وضعیت آتی بازارهای مالی مبتنی بر مطالعه وضعیت گذشته بازار است.
تحلیل تکنیکال بر چهار فرض اساسی بنیان نهاده شده است.
- هر آنچه که در مورد اوراق یا کالای مورد معامله حائز اهمیت می باشد، در قیمت آن گنجانده می شود. (سهام، ارز، سکه، طلا)
- تغییرات قیمت اوراق یا کالای مورد معامله تصادفی نیست. بلکه از روندهای مشخصی پیروی می کند که با شناسایی آن روندها، می توان قیمت آتی را پیش بینی کرد.
- در بررسی اوراق یا کالای مورد معامله ” چگونه” از چرایی بیشتر اهمیت دارد. در تحلیل تکنیکال به جای اینکه به دنبال آن باشیم بفهمیم چرا قیمت تغییر کرد، میخواهیم بدانیم چگونه قیمت تغییر می کند.
- تاریخ خودش را تکرار می کند، یعنی روان شناسی جمعی سرمایه گذاران در دوره های مختلف یکسان است. بنابراین نوسانات آینده بازار شبیه نوسانات گذشته است.
در تحلیل تکنیکال از مجموعه‌ای از روش‌های ریاضی و هندسی استفاده می‌شود تا براساس نمودار تغییرات قیمتی اوراق یا کالای مورد معامله، قیمت آن در آینده تخمین زده شود. به دلیل آنکه تحلیل‌گران تکنیکال با نمودار (چارت) سرو کار دارند. به آنها چارتیست نیز می‌گویند.
عموما افرادی از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند که با دیدگاه سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و میان‌مدت و با هدف کسب سود از نوسانات قیمتی در بازار به فعالیت می‌پردازند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
افراد به دو طریق می‌توانند در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری می‌کنند:
روش اول، روش مستقیم است که شخصا اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار می‌کنند.
روش دوم، روش غیرمستقیم است که بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر یک موسسه مالی به عنوان واسطه عمل می‌کند.
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک نمونه‌ای از این موسسات مالی واسطه هستند.
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، نهادی است که منابع مالی موردنیاز برای سرمایه‌گذاری را از مردم جمع آوری کرده و در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند.
در معاملاتی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اتفاق می‌افتد به مبنای حجم خرید و فروش، واحد یا unit گفته می‌شود.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک:
- صندوق سرمایه‌گذاری در سهام: بخش عمده منابع خویش را به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص می‌دهند.
- صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت: دارای حداقل سود تضمینی است.
- صندوق سرمایه‌گذاری مختلف: ترکیبی از دو مورد بالا
ضریب بتا:
دو عامل تشکیل‌دهنده سبد دارایی سرمایه‌گذاران، بازده و ریسک هستند.
ضریبی است که وابستگی بین یک سهم و بازار را نشان می‌دهد.
یا به‌عبارت دقیق‌تر، ریسک سیستماتیک یک سرمایه‌گذاری یا مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی، نسبت به ریسک پرتفوی بازار یک ضریب همبستگی است که نشانگر نوسان قیمتی سهم، در مقایسه با بازارکلی فعال در آن، می‌باشد.
در تعریف بالا اشاره به ریسک سیستماتیک کردیم، لازم است جهت درک مفهوم ضریب بتا اشاره به انواع ریسک‌ها شود:
ریسک سیستماتیک (غیرقابل اجتناب)
بخشی از ریسک سهام گفته می‌شود که نمی‌توان از طریق افزایش تنوع سهم کاهش داد. این ریسک غیرقابل کنترل است.
عوامل ایجاد کننده ریسک سیستماتیک:
- تحولات سیاسی و اقتصادی
- چرخه‌های تجاری
- تورم
- بیکاری
ریسک غیرسیستماتیک (قابل اجتناب)
بخشی از ریسک سهام گفته می‌شود که می‌توان از طریق افزایش تعداد سهم کاهش داد. این نوع ریسک قابل کنترل است. این ریسک شامل آن بخش از کل ریسک مجموعه سهام است که مختص به یک شرکت یا صنعت خاص است را نشان می‌دهد.
عوامل ایجاد کننده ریسک سیستماتیک:
- کالاها و خدمات تولیدی شرکت یا صنعت
- نوع مدیریت
- اقدامات رقبا
- ساختار هزینه شرکت
ضریب بتا اصولا نسبت به مقدار یک سنجیده می‌شود.
ضریب بتای یک (هم شدت بودن)
بزرگتر از یک (شدیدتر بودن)
کوچکتر از یک (ملایم بودن)
سهم با بتای بالا ریسکی‌ترند اما پتانسیل بالاتری برای بازدهی دارند.
سهم با بتای پایین ریسک کمتری دارند و بالطبع بازدهی کمتری هم خواهند داشت.
اهرم مالی:
اهرم در علم مدیریت مالی به معنای روشی برای تکثیر کردن سود یا زیان است.
به عبارت دقیق‌تر اهرم به معنی قرض کردن پول به‌منظور چند برابر کردن درآمد حاصله از داد و ستد است.
روش‌های معمول کسب اهرم، قرض گرفتن پول، خرید دارایی ثابت و استفاده از ابزار مشتقه است.
ارزش خالص دارایی‌ها: (NAV)
ارزش خالص دارایی‌ها (ناو)، عبارت است از ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت؛ به عبارت دیگر ارزش کل دارایی‌های یک شرکت پس از کسر بدهی‌ها.
محاسبه NAV در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری مناسب‌ترین روش جهت ارزش‌گذاری سهام است.
برای یک شرکت سرمایه‌گذاری با ویژگی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، ارزش خالص دارایی‌ها، حاصل تفاوت کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن است.
ارزیابی شرکت‌ها: تفاوت ارزش دفتری دارایی‌ها و بدهی‌ها محاسبه می‌کنند.
ارزیابی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک: بدهی صندوق – ارزش کل پرتفوی
یک شرکت سرمایه‌گذاری دارایی‌ها و بدهی آن به صورت روزانه تغییر می‌کند؛ به همین دلیل NAV آن نیز روزانه باید محاسبه گردد. اصولا شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای محاسبه NAV تقسیم بر تعداد سهم جاری خود محاسبه می‌کنند.
حاشیه سود یا Margin
حاشیه سود از فرمول سود پس از کسر مالیات / فروش خالص بدست می‌آید.
یا به‌عبارت دیگر، شرکت به ازای هر فروش به اندازه حاشیه سود، سود دریافت می‌کند.
حاشیه سود یکی ازشاخص‌های مهم برای افرادی است که با دیدگاه بلندمدت یا اصطلاحا سهامداری به فعالیت در بازار سرمایه می‌پردازند.
کدال:
سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران (Comprehensive Database of all listed companies)
سامانه یا پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. آدرس سایت آن codal.ir است.
هدف از ایجاد و راه‌اندازی سامانه کدال، حفظ و نگهداری و انتشار الکترونیکی اطلاعات مالی و اطلاعات مربوط به سهام شرکت‌های ثبت شده در بورس اوراق بهادار ایران است.
اطلاعاتی که از طریق کدال می‌توانیم به دست بیاوریم:
- صورت‌های مالی حسابرسی شده و حسابرسی نشده میان دوره‌ای تلفیقی و سالانه شرکت‌های بورسی و فرابورسی
- گزارش فعالیت ماهانه شرکت‌های بورسی و فرابورسی
- آگهی دعوت به مجمع عمومی عادی سالیانه، مجمع عمومی فوق‌العاده و کلیه مجامع شرکت‌های بورسی و فرابورسی
- اعلام تغییرات مربوط به ترکیب اعضای هیئت مدیره شرکت‌ها
- آگهی افزایش سرمایه شرکت‌ها
- تصمیم‌گیری در خصوص تصمیم تقسیم سود سالانه شرکت‌ها
- افشای اطلاعات با اهمیت
- زمان‌بندی تقسیم سود نقدی سهام
حجم مشکوک :
به صورت غیرعادی شاهد افزایش حجم معاملات باشیم. معمولا نشانه‌هایی از تغییر مهم در روند یک سهام و یا تقویت سرعت تغییرات حقیقی هستند.
به طوری که باعث ایجاد صف خرید و فروش می‌شود که در این موقعیت خریداران سهم را با قیمت پایین می‌خرند و با قیمت بالا می‌فروشند. انگیزه اصلی همه از این ترفند سوق دادن قیمت به سمتی است که با خرید این سهام سود مورد انتظار را به دست آورند.
حمایت و مقاوت (Support – Resistance)
حمایت و مقاومت ارائه‌دهنده نقاط اتصال کلیدی و مهمی هستند که در آنها عرضه و تقاضا بهم می‌رسند.
در بازار مالی، قیمتها توسط عرضه و تقاضای بیش از حد هدایت می‌شوند.
حمایت:
سطحی از قیمت است که تصور می‌شود، در آن تقاضا آنقدر قوی باشد که از سقوط بیشتر قیمت جلوگیری کند. در سطح حمایت انتظار می‌رود، خریداران به خرید راغب‌تر شوند و فروشندگان تمایل کمتری به فروش پیدا کنند.
اعتقادبراین است که زمانی که قیمت به سطح حمایت می رسد، تقاضا معمولا بیشتر از عرضه می‌شود و از سقوط قیمت به زیر سطح حمایت جلوگیری می‌کند.
مقاومت:
سطحی از قیمت است که تصور می‌شود، در آن فروش آنقدر قوی باشد که از افزایش قیمت جلوگیری کند.
هنگامی که قیمت به سمت سطح مقاومت بالا می‌رود، فروشندگان به فروش راغب‌تر شوند و خریداران تمایل کمتری به خرید پیدا کنند.
اعتقادبراین است که زمانی که قیمت به سطح مقاومت می‌رسد، عرضه از تقاضا افزایش می‌یاد و از افزایش قیمت به بالای سطح قیمت جلوگیری می‌کند.
افزایش قیمت به بالای این سطح نشان دهنده‌ی یک تمایل جدید به خرید یا انگیزه کمتر برای فروش است.
اوج ها و فرودها:
حمایت می‌تواند با استفاده از نقاط عطف پایین قبلی ایجاد شود. 
مقاومت می‌تواند با استفاده از نقاط عطف بالای قبلی ایجاد شود.
وقتی که قیمت به بالای سطح مقاومت نفوذ می‌کند، سطح مقاومت شکسته شده و می‌تواند تبدیل به حمایت شود.
شکست مقاومت، نشان‌دهنده پیروزی نیروی تقاضا بر نیروی عرضه است.
ریزش قیمت به پایین سطح حمایت، تغییر در عرضه و تقاضا را نشان می‌دهد.
شکست حمایت، نشان‌دهنده پیروزی نیروی عرضه بر نیروی تقاضاست.
محدوده حمایت” (Trading Range)
محدوده حمایت می‌تواند نقش مهمی را در تعیین اینکه سطح‌های حمایت و مقاومت یک نقطه عطف هستند و یا الگوهای تکرار شدنی می باشند.
محدوده معامله یا محدوده Range یک دوره زمانی است که در آن قیمتها در یک دامنه نسبتا محدود تغییر می‌کند.
این نشان می‌دهد که نیروهای عرضه و تقاضا با هم در تعادل هستند.
مناطق حمایت و مقاومت: (Support and Resistance zone)
از آنجایی که تحلیل تکنیکال؛ علم دقیقی نیست بعضی اوقات مشخص کردن مناطق حمایت و مقاومت می‌تواند کارآمد باشد.
اوراق بهادار ویژگی‌های خاص خود را دارند و تحلیل آنها باید با در نظرگرفتن پیچیدگی‌های آنها انجام شود. گاهی اوقات خطوط دقیق حمایت و مقاومت بهترین انتخاب هستند و بعضی اوقات مناطق حمایت و مقاومت بیشتر به کار می‌آیند.
اگر محدوده معامله کمتر از دو ماه دوام آورد و تغییر قیمت نیز نسبتا کم باشد، سطوح حمایت و مقاومت کاربرد دقیق‌تری دارد.
اگر محدوده معامله چندین ماه ادامه یابد و تغییرات قیمت نیز نسبتا زیاد باشد، بهتر است به جای سطوح از محدوده‌های مقاومت و حمایت استفاده شود.
سطوح حمایت و مقاومت، سطوحی دقیق هستند. در حالیکه محدوده‌های حمایت و مقاومت یک محدوده خاص از قیمت را نمایش می‌دهند.
تشخیص سطوح کلیدی حمایت و مقاومت یک اصل مهم در تحلیل تکنیکال است.
مقالتون عالی بود ولی بکار بردنش احتمالا دانش و تجربه ی بیشتری بخواد. خودتون تحلیل ها رو میزارید؟
ممنون از لطفتون. بله در آینده تحلیل ها رو می گذاریم.