اوراق بهادار چیست و انواع آن کدام است؟

اوراق بهادار یک ابزار مالی یا دارایی مالی است که می‌تواند در بازار آزاد معامله شود.این اوراق انواع مختلفی دارد و شرکت‌ها و افراد معمولی از طریق آشنایی با آنها می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های مختلفی را انجام دهند.

از این‌رو ما در این مطلب به شما می‌گوییم اوراق بهادار چیست و انواع آن کدامند؟ در ادامه همراه وبلاگ فانوس باشید.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار یک ابزار مالی است که می‌تواند در یک بازار مالی معامله شود. اصطلاح اوراق به انواع سرمایه‌گذاری‌هایی اطلاق می‌شود که قابل تعویض و قابل معامله هستند، مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اوراق قرضه، سهام، اختیار خرید سهام و صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF).

شرکت‌ها به جای گرفتن وام بانکی می‌توانند با فروش این اوراق سرمایه جدیدی تولید کنند. به علاوه، شرکت‌ها می‌توانند با اعلام عرضه اولیه برای شروع فروش سهام در بازار آزاد، سرمایه جمع‌آوری کنند. اوراق بهادار قابل تعویض هستند. به عبارت دیگر، آنها دارایی‌هایی هستند که می‌توان آنها را به سرعت و به راحتی با دیگران از همان نوع مبادله کرد.

انواع اوراق بهادار

1. اوراق بهادار بدهی

اوراق بدهی نشان دهنده پول قرض شده‌ای است که باید بازپرداخت شود، با شرایطی که اندازه وام، نرخ بهره و سررسید یا تاریخ تمدید را مشخص می‌کند. این اوراق، که شامل اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی سپرده و اوراق بهادار تحت وثیقه است. عموما به دارنده آنها حق پرداخت منظم سود و بازپرداخت اصل سرمایه را می‌دهد.

آنها معمولا برای مدت معینی صادر می‌شوند که در پایان آن صادرکننده می‌تواند آنها را بازخرید کند. اوراق بدهی را می‌توان تضمین کرد (با وثیقه یا بدون وثیقه). ممکن است در صورت ورشکستگی به صورت قراردادی نسبت به سایر بدهی‌های بدون وثیقه و تبعی اولویت داشته باشد.

مانند اوراق قرضه شرکتی، اوراق قرضه دولتی و گواهی سپرده اساسا وام به حساب می‌آیند. آنها از یک دولت یا شرکت به دارنده اوراق بدهی عمل می‌کنند. صاحبان اوراق بهادار بدهی مقدار معینی پول را به طرف دیگر قرض می‌دهند. سپس آن طرف موظف است سودهای از پیش تعیین شده را در فواصل منظم طبق شرایط مشخص شده در توافقنامه خود تا سررسید سند به مالک پرداخت کند. در این زمان بدهکار باید به صاحب این اوراق به میزان اصل سرمایه بازپرداخت کند.

هدف از اوراق قرضه دو چیز است. از یک طرف، به یک شرکت، دولت، یا نهاد دیگر (قرض گیرنده) اجازه می‌دهد تا از سرمایه مالک اوراق بهادار به طور موقت استفاده کند. از سوی دیگر، به مالک اوراق بهادار اجازه می‌دهد تا در ازای استفاده موقت از پول خود، قبل از بازگرداندن کامل آن در تاریخ معین توافق شده، سود منظمی را برای مدتی دریافت کند.

2. اوراق بهادار سهام

اوراق بهادار حقوق صاحبان سهام، نشان‌دهنده سود مالکیت سهامداران در یک واحد تجاری است که به شکل سهام سرمایه محقق می‌شود و شامل سهام عادی و ممتاز است. دارندگان این اوراق معمولا مستحق پرداخت‌های منظم نیستند، اما هنگام فروش اوراق آن می‌توانند از سود سرمایه سود ببرند.

اوراق بهادار سهام به دارنده این حق را می‌دهد که از طریق حق رای، برخی از کنترل‌های شرکت را به تناسب داشته باشد. در صورت ورشکستگی، آنها تنها پس از پرداخت تمام تعهدات به طلبکاران، در سود باقیمانده سهیم هستند. سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک نیز مانند سهام برخی ETFها (آنهایی که شامل اوراق بدهی مانند اوراق قرضه نمی‌شوند) اوراق بهادار در نظر گرفته می‌شوند.

در حالی که افراد به منظور دریافت پرداخت‌های دوره‌ای در ازای استفاده موقت از پول خود اوراق بدهی را خریداری می‌کنند، افراد معمولا اوراق بهادار سهام را به عنوان سرمایه‌گذاری به منظور تحقق سود سرمایه در طول زمان خریداری می‌کنند. این اوراق یک دارایی است، بنابراین اگر ارزش آن افزایش یابد، طرفی که آن را در اختیار دارد می‌تواند آن را برای کسب سود بفروشد.

در حالی که اکثر اوراق بهادار سهام معمولا به دارندگان خود حق پرداخت‌های دوره‌ای را نمی دهند، برخی از آنها این حق را دارند و به این پرداخت‌ها سود سهام می‌گویند. شرکت‌هایی که سود سهام پرداخت می‌کنند، درصد کمی از سود خود را برای پرداخت مقدار معینی پول به سهامداران استفاده می‌کنند. از آنجایی که دارندگان این نوع اوراق، مالکان جزئی یک واحد تجاری هستند، آنها همچنین در برخی از تصمیمات تجاری آن واحد تجاری اغلب از حق رای خاصی برخوردارند.

به طور کلی، اوراق بهادار دارای بازده بالقوه بالاتری نسبت به اوراق بدهی هستند، زیرا ارزش یک شرکت یا واحد تجاری از نظر فنی نامحدود است. در حالی که ارزش اوراق، پرداخت‌های سود، سررسید ثابت و از پیش تعیین شده است. با این حال، این اوراق دارای ریسک بیشتری نیز هستند.

در حالی که ارزش بالقوه یک شرکت یا واحد تجاری نامحدود است، این ارزش همچنین می‌تواند در جهت منفی تغییر کند و منجر به زیان سرمایه برای سهامداران شود. اگر کسب و کاری ورشکست شود، سهامداران آن تنها پس از پرداخت تمام طلبکاران خود و انجام کلیه تعهدات خود طبق شرایط ورشکستگی، سهامداران آن حق دریافت سهم خود از ارزش باقی مانده را دارند.

3. اوراق بهادار مشتقه

مشتقه، اوراق بهاداری است که ارزش آن بر اساس یک دارایی خاص یا گروهی از دارایی‌ها (مانند سهام یا کالا) مشخص می‌شود. یک مشتقه معمولا به شکل قراردادی بین دو طرف مربوط به خرید یا فروش یک دارایی خاص یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها است. اوراق مشتقه اغلب توسط افراد و موسسات برای کاهش ریسک استفاده می‌شود، اما سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند از آنها برای کسب درآمد به صورت سوداگرانه استفاده کنند.

یکی از مشتقات رایج، قرارداد آتی است که توافقی برای خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ آتی از پیش تعیین شده برای قیمتی خاص محسوب می‌شود. قراردادهای آتی رفتار مشابهی دارند، اما قابل تنظیم‌تر هستند و معمولا ریسک بیشتری هم برای خریدار و هم برای فروشنده دارند.

قراردهایی با نام قراردادهای اختیار معامله نیز وجود دارند. این‌ها مانند قراردادهای آتی رفتار می‌کنند. اما به جای اینکه خریدار متعهد به خرید یا فروش یک اوراق بهادار خاص با قیمتی خاص در یک مقطع زمانی خاص باشد، آنها به سادگی این اختیار را دارند که این کار را انجام دهند.

یکی دیگر از اوراق بهادار مشتقه رایج، سوآپ است که توافقی بین دو طرف برای مبادله یک جریان نقدی با دیگری محسوب می‌شود. یک جریان نقدی معمولا ثابت است (مانند نرخ بهره ثابت) و دیگری معمولا متغیر است (مانند نرخ بهره متغیر). گاهی اوقات، شرکت‌ها برای استفاده از نرخ ارز، نرخ بهره وام را به ارزهای مختلف مبادله می‌کنند.

نتیجه‌گیری

ما در این مطلب به توضیح انواع اوراق بهادار پرداختیم. شما می‌توانید برای خرید و فروش اوراق بهادار اقدام کنید یا برای این کار از یک مشاور مالی کمک بگیرید. همچنین می‌توانید با دانلود اپلیکیشن فانوس از مباحث مربوط به این اوراق و بورس مطلع شوید و حسابدار شخصی خود باشید.

اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک  زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید😊