شاخص بورس چیست؟
احتمالا شما هم تاکنون بارها شنیدید که می‌گویند: امروز شاخص بورس با 200 واحد رشد به 70000 واحد رسید.
یا شاید زیاد شنیده باشید که رسانه‌ها از کاهش شاخص بورس خبر می‌دهند.
اما تا به حال این موضوع ذهن شما را درگیر کرده که شاخص بورس چرا انقدر افزایش یا کاهش پیدا می‌کند؟ این نوسانات بیانگر چیست؟ چرا افزایش و کاهش شاخص بورس اهمیت دارد و مردم پیگیر آن هستند؟
اگر شماهم این سوالات را در ذهن دارید ادامه این مقاله را مطالعه کنید چراکه به این سوالات پاسخ دادیم.
شاخص بورس چیست؟
شاخص، معیاری برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار است.
در بورس هم شاخص‌ها معیارهای مهمی هستند که با بررسی آن‌ها می‌توان وضعیت فعلی و گذشته بازار بورس را ارزیابی کرد و حتی می‌توان احتمالات را در روند آینده بورس نیز پیش‌بینی کرد.
بر این اساس با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص بورس در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذارن ایفا می‌کند، نوسانات این شاخص برای سرمایه‌گذاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اما از سوی دیگر باید به این موضوع توجه داشت که شاخص‌ها به تنهایی معیار مناسبی برای خرید و فروش سهام به حساب نمی‌آیند و نباید به مثبت یا منفی بودن شاخص کل بورس به این نتیجه رسید که زمان مناسبی برای خرید و فروش سهام است.
روش اندازه‌گیری هر شاخص منحصر به همان شاخص است و نمی‌توان رقم یک شاخص را با شاخص دیگر مقایسه کرد و برای مقایسه دو شاخص متفاوت، بهتر است درصد تغییرات شاخص‌ها با توجه به روز یا ماه قبلی محاسبه کرد.
از شاخص‌های بورس اوراق بهادار می‌توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد.
انواع شاخص‌های بورس کدامند؟
شاخص‌ها با توجه به مولفه‌هایی که اندازه‌گیری می‌کنند، نام‌گذاری می‌شوند که در ادامه این مطلب انواع مختلف شاخص و مولفه‌های تاثیرگذار بر آن‌ها را توضیح خواهیم داد.
شاخص کل قیمت (TEPIX)
این شاخص که به اختصار به آن شاخص کل هم می‌گویند نشان دهنده‌ی تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است.
شاخص کل میانگین افزایش و یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.
این شاخص میزان سود نقدی پرداختی به سهام‌داران را نشان می‌هد مثلا وقتی می‌گویند:
شاخص کل 30درصد رشد کرده یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی 30درصد نسبت به سال پایه افزایش پیدا کرده است.
شاخص کل تاثیرپذیر از تغییرات قیمتی و بازده نقدی پرداختی تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.
نکته مهم در بررسی بازدهی شاخص کل این است که افزایش شاخص کل بورس، نشان دهنده سودآوری تمام شرکت‌ها در بورس نیست چون شاخص، نشان دهنده میانگین بازدهی کل شرکت‌ها است.
یعنی ممکن است برخی از شرکت‌ها سهامشان زمانی که شاخص در حال نزول است، رشد خوبی کرده باشد و برعکس، شرکت‌ها با وجود اینکه شاخص افزایش داشته، کاهش قیمت زیادی را تجربه کرده باشند.
در بررسی شاخص کل باید به این موضوع توجه داشت که شرکت‌های بزرگتر، تاثیر بیشتری بر رشد یا افت شاخص کل بورس دارند.
شاخص کل هم‌وزن
همانطور که بالاتر اشاره کردیم سهم شرکت‌های بزرگ در شاخص کل بیشتر از شرکت‌های کوچک است پس اگر سهم چند شرکت بزرگ رشد کند اما سایر سهم‌ها رشدی نداشته باشند، ممکن است شاخص کل بالا نرود که این یک ضعف محسوب می‌شود.
اما شاخص دیگری به نام شاخص هم‌وزن وجود دارد که اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن تمام شرکت‌ها یکسان محاسبه می‌شود.
سرمایه‌گذاران بهتر است در کنار بررسی شاخص کل بورس، شاخص هم‌وزن را هم مورد بررسی قرار دهند چراکه این شاخص بهتر می‌تواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد.
شاخص قیمت (وزنی/ ارزشی)
این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را نسبت به تاریخ مبدا نشان می‌دهد.
یعنی وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به طور میانگین سود نقدی کمتری را در مجمع‌های عادی سالانه میان سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.
پس تفاوت شاخص کل با شاخص قیمت در این است که شاخص کل علاوه بر افزایش قیمت سهام، سود نقدی آن‌ها را در محاسبه لحاظ می‌کند.
در شاخص قیمت، معیار، ارزش قیمت‌ها است و شرکت‌های بزرگتر بیشتر شاخص را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
شاخص 50 شرکت برتر
اصولا هر 3ماه یکبار 50شرکت برتر در بورس معرفی می‌شوند که سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد.
همچنین میزان فعالیت شرکت‌ها در تعداد روزهایی که سهامشان مورد داد و ستد قرار می‌گیرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هرچه تعداد روزها بیشتر باشد برای آن شرکت مزیت محسوب می‌شود.
شاخص آزاد شناور
این شاخص، شاخص قیمت را بر مبنای تعداد سهام شناور در بازار نشان می‌دهد.
سهام شناور، بخشی از سهام شرکت است که به عموم تعلق می‌گیرد و خریدارانش عموما قصد مشارکت در تصمیمات شرکت را ندارد و تنها برای سرمایه‌گذاری اقدام به خرید سهام می‌کنند.
هدف از انتشار این شاخص، تحلیل رفتار بخشی از بازار است که نقدشوندگی بیشتری دارد.
این شاخص همانند شاخص کل محاسبه می‌شود ولی به جای وزن کل فقط از وزن سهام آزاد شناور شرکت‌ها استفاده می‌شود.
شاخص بازار اول و دوم
بورس اوراق بهادار دو بازار اول و دوم دارد و برای بررسی اینکه چه شرکت‌هایی در بازار اول جای می‌گیرند، بورس اوراق بهادار، شرکت‌ها را با توجه به میزان فعالیت و کارایی، میران نقدشوندگی، و میزان سرمایه مورد بررسی قرار می‌دهد.
بر اساس این تقسیم‌بندی شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند.
بازار اول بورس دارای دو تابلو اصلی و فرعی است که هرکدام شاخص مربوط به خود را دارند.
شاخص 30 شرکت بزرگ
این شاخص میانگین تغییرات قیمت سهام 30 شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. 30 شرکتی که از نظر ارزش بازار نسبت به سایر شرکت‌ها برتری دارند.
با اینکه این شرکت‌های بورسی کمتر از 10 درصد کل شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از 70درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص دادند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی در شاخص کل داشته باشد.
این شاخص هر سه ما یکبار به روزرسانی می‌شود.
شاخص صنایع
این شاخص برای شرکت‌های صنعتی در نظر گرفته شده است و برای هرکدام از این صنایع، شاخص متفاوتی وجود دارد.
بورس اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته شده را در دو گروه مالی و گروه صنعت تقسیم‌بندی می‌کند که هرکدام از صنعت‌های عضو این دو گروه، شاخص‌های جداگانه‌ای دارند.
شاخص فرابورس
تعداد زیادی از شرکت‌ها شرایط ورود به بازار بورس را ندارند بنابراین سهامشان در بازار فرابورس مورد معامله قرار می‌گیرد.
بازار فرابورس نسبت به بازار بورس ریسک بیشتری دارد چراکه ممکن است سود بالایی نداشته باشند.
شرکت‌های فرابورس نسبت به شرکت‌های بورسی معمولا از نظر سرمایه و سهام آزاد شناور جایگاه خوبی ندارند.
در پایان…
در این بخش اطلاعاتی در خصوص شاخص‌ها به شما دوستان معرفی کردیم اما در نظر داشته باشید اگر از اطلاعات کافی برخوردار نیستید تنها به این اطلاعات اکتفا نکنید و حتما از مشاور کمک بگیرید تا با توجه به سرمایه‌ای که دارید و هدفی که در نظر دارید بهترین راهنمایی‌ها را برای پول خود به دست آورید.
اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید و از دو امکان جذاب و جدیدمون استفاده کنید 🙂
نویسنده: فاطمه زاهد
