گواهی سپرده های طرح دار چیست؟

گواهی سپرده طرح دار در واقع نوعی ورق بهادار است که دارنده این گواهی روی دارایی سپرده‌گذاری شده مالکیت دارد و به شخص حامل این حق را می‌دهد تا سود سپرده را دریافت کند.

برخی از انواع گواهی‌های سپرده قابلیت انتقال به غیر دارند یعنی مالک اوراق اگر بخواهد می‌تواند سپرده خود را با قیمتی توافقی به شخص دیگری بفروشد.

گواهی‌های سپرده معمولا توسط بانک منتشر و توزیع می‌شود و اصل سپرده و سودهای پرداختی توسط بانک تضمین می‌شود.
مدت زمان گواهی سپرده اصولا بین 1 تا 5 سال طول می‌کشد و سود پرداختی به دارندگان سپرده به صورت دوره‌ای یعنی هر ماه یا هر سه ماه یکبار از طریق کوپن‌های گواهی‌های سپرده پرداخت می‌شود.

سپرده‌گذار در صورت نیاز می‌تواند هر زمانی پول خودش را دریافت کند اما این کار اغلب شامل جریمه‌هایی خواهد شد چرا که گواهی سپرده، سررسید و سود از پیش تعیین شده‌ای دارد و سپرده‌گذار قبل از خرید گواهی، از زمان دقیق سررسید و سود آگاه می‌شود.

گواهی سپرده خاص چیست و چه کارکردی دارد؟

گواهی سپرده مدت‌دار سرمایه‌گذاری خاص به سپرده‌ای گفته می‌شود که بانک برای تجهیز منابع برای تامین مالی طرح‌های جدید سودآور تولیدی، ساختمانی و خدمانی و همچنین طرح‌های توسعه‌ای شامل توسعه و تکمیل طرح‌های سودآور موجود با سررسید مشخص منتشر می‌کند.

بانک‌ها و موسسات برای تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌ها نیاز به منابعی دارند تا بتوانند از این طریق، تسهیلات را به مشتریانشان پرداخت کنند و تهیه منابع برای بانک‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

در صورت تامین نشدن منابع مالی امکان و محلی برای پرداخت تسهیلات وجود نخواهند داشت در نتیجه سودی هم نصیب بانک یا موسسه مالی نخواهد شد.

بانک‌ها می‌توانند نسبت به قبول سفارش از طریق شرکت‌های حقوقی برای خرید سپرده گواهی مدت‌دار برای سرمایه‌گذاری اعم از اینکه خود ناشر باشد یا نباشد تا زمانی که این اوراق در سازمان بورس برای معامله پذیرش نشدند، اقدام کنند.

متقاضی ایجاد سپرده باید طرح توجیهی فنی، مالی و اقتصادی موضوع سپرده را همراه با میزان و شرایط پیشنهادی ارائه و بانک آن را بررسی و تایید نهایی کند.

برخی ویژگی‌ها و نکات مربوط به گواهی خاص به شرح زیر است:

مدت بازپرداخت گواهی‌های خاص، 1 تا 5 سال است.
سود پرداختی به دارندگان گواهی براساس کوپن‌های الصاقی به صورت فصلی یا در مقطع زمانی مشخص انجام می‌شود.
شرکت‌های حقوقی جهت تامین منابع مالی مورد نیاز طرح‌های مشخص خود می‌توانند درخواست ایجاد سپرده مدت‌دار برای سرمایه‌گذاری بدهند.
گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری، صادره توسط بانک با نام یا بدون نام بوده و شرایط مهم سپرده‌گذاری در آن قید می‌شود، قابل انتقال به غیر بوده و سپرده‌گذاران می‌توانند این گواهی را بدون فسخ عقد وکالت و تحمل جریمه در سازمان بورس، بانک‌ها یا موسسات اعتباری معامله و حقوق خود را دریافت کنند.
بانک‌ها و موسسات باید نرخ سود علی‌الحساب را مورد به مورد و برای هر طرح جهت اخد تاییدیه به بانک مرکزی اعلام کنند.
متقاضی گواهی سپرده خاص منتشر شده در ایران محدود است و آمار انتشار این ابزار مالی نشان داده شده است.
بانک‌ها و موسسات مالی مجاز به استفاده از منابع مالی خود برای بازخرید این اوراق در صورت ارجاع آن به بانک نیستند.
متقاضی انتشار این نوع گواهی باید منحصرا یک شخص با شخصیت حقوقی باشد.

گواهی سپرده عام چیست؟

گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام به سپرده‌ای گفته می‌شود که در بانک با سررسید مشخص افتتاح می‎شود و و بانک در ازای این کار، اقدام به صدور گواهی به همین نام می‌کند.

برخی ویژگی‌ها و نکات مربوط به گواهی عام به شرح زیر است:

گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام با نام یا بدون نام بوده و شرایط عمده قرارداد سپرده‌گذاری در آن آورده می‌شود.
گواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام قابل انتقال به غیر است و سپرده‌گذاران می‌توانند این گواهی را بدون فسخ عقد وکالت و تحمل جریمه در سازمان بورس، بانک‌ها یا موسسات اعتباری معامله و حقوق خود را دریافت کنند.
در این شرایط وکالت میان بانک و خریداران بعدی، اوراق برقرار خواهد شد.
تا زمانی که این اوراق در سازمان بورس قابل پذیرش و معامله نیستند، بانک می‌تواند نسبت به قبول سفارش از طرق متقاضی‌های حقیقی یا حقوقی برای خرید گواهی سپرده ویژه سرمایه‌گذاری اعم از اینکه خود ناشر باشد یا نباشد اقدام کند.
مدت و سود علی‌الحساب این گونه سپرده‌ها با توجه به سایر سپرده‌ها تعیین می‌شود.
بازخرید گواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام قبل از سررسید توسط بانک صادرکننده مشروط به اینکه بازخرید در بازار صورت پذیرد، بلامانع است.
نسبت سپرده‌های قانونی سپرده‌های مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام مثل نسبت سپرده‌های قانونی سپرده‌های متناظر در سیستم بانکی است.
همچنین نسبت سپرده قانونی سپرده‌های سرمایه‌گذاری عام با سررسید بیش از 5 سال مثل نسبت سپرده قانونی سپرده‌های 5 ساله برای سیستم بانکی محسوب می‌شود.
زمان اطلاع‌رسانی و صدور گواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام باید امکان استرداد وجه موضوع گواهی سپرده به درخواست سپرده‌گذار بیان شود و اگر بانک وجه موضوع گواهی را قبل از سررسید مسترد کند، تعیین سود و پرداخت اصل سپرده برای دستورالعمل‌های کمیسیون اعتباری بانک مرکزی خواهد بود.

گواهی سپرده قابل معامله

گواهی سپرده قابل معامله یک سپرده مدت‌دار بانکی است که با نرخ بهره و سررسید معین منتشر می‌شود و برخلاف سپرده‌های معمولی در بازار ثانویه قابل داد و ستد و مذاکره است.

این گواهی به این علت ابداع شد که سپرده‌های معمولی در بازار ثانویه قابل داد و ستد نبودند و نقدشوندگی و در نتیجه جذابیت زیادی هم نداشتند.

گواهی سپرده قابل معامله معمولا بی‌نام منتشر شده و دارنده آن در سررسید مالک اصل و فرع مبلغ مندرج در گواهی می‌باشد.

این ابزار مالی به دفعات در بازار قابل معامله است و لزومی ندارد مالک اولیه آن در سررسید مالک باشد.
اما از طرفی گواهی سپرده خرد که ارزش اسمی کمتر از صدهزار دلار دارد قابل معامله نیست.
از این رو گواهی سپرده قابل معامله نسبت به گواهی سپرده خرد یا سپرده‌های مدت‌دار از نقدشوندگی بالاتری برخوردار است.

این گواهی دارای ارزش‌های اسمی گوناگونی است و از میان آن‌ها مبلغ اسمی یک میلیون دلار رایج‌تر از دیگر مبالغ است.
مبلغ‌های زیاد ارزش اسمی خرید گواهی را برای سرمایه‌گذاران فردی سخت می‌کند ولی اصولا این ابزار از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بازار پول خریداری می‌شود نه یک شخص چراکه این صندوق‌ها می‌توانند وجوه خرد افراد را جمع‌آوری کرده و آن‌ها با این شیوه سرمایه‌گذاری کنند.

گواهی سپرده قابل معامله معمولا سررسیدی از دو هفته تا یکسال دارند که از بین آن‌ها سررسید یک تا چهار ماه رایج است.

با این توصیف خریداران می‌توانند با علم بیشتری در خریدهای خود تصمیم‌گیری کنند و اهداف خود را با اهداف دولت و بانک مرکزی هماهنگ کنند.
امیدوارم که این مقاله برای شما مفید و کاربردی باشد.

اپلیکیشن فانوس تمامی گواهی سپرده‌های طرح دار را معرفی کرده‌است. در بخش سرمایه‌گذاری اپلیکیشن می‌توانید به این بخش دسترسی پیدا کنید.

اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک  زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید و از دو امکان جذاب و جدیدمون استفاده کنید 🙂

نویسنده: فاطمه زاهد